Depresja okołoporodowa to również problem mężczyzn!
Czas ciąży, poród i połóg to czas wielkich zmian. Nie tylko dla matki jest to trudny czas. Dla ojca jest
to również czas rewolucji życiowej i niepewności. Mężczyzna, tak samo jak kobieta, może przeżywać
szereg emocji: od dumy i radości po strach przed nową sytuacją i niepewnością sprostania nowym
wyzwaniom rzeczywistości, która zmieni się diametralnie. Strach o swoje umiejętności, o przyszłość i
ewentualne komplikacje w ciąży i przy porodzie, a także presja społeczna i obowiązek “stawania na
wysokości zadania” jako mężczyzna, partner i ojciec, mogą spowodować spadki nastroju. To
zrozumiałe, że tak wielkie oczekiwania innych mogą przytłaczać. Jednak, jeśli obniżony nastrój
utrzymuje się powyżej dwóch tygodni, możemy mieć do czynienia z depresją. W tym przypadku z
depresją poporodową, a właściwie depresją okołoporodową, bo może ona przydarzyć się obojgu
rodziców – również ojcu nowonarodzonego dziecka. Może wystąpić jeszcze podczas ciąży oraz w
ciągu pierwszego roku od narodzin dziecka.
Statystyka – ilu mężczyzn choruje na depresję poporodową? Czy depresja poporodowa mężczyzn jest częsta?
Na depresję w okresie okołoporodowym choruje od 5 do 10% mężczyzn, zaś na zaburzenia lękowe
cierpi od 5 do 15%. Należy pamiętać, że te liczby dotyczą osób zdiagnozowanych, co oznacza, że ten
problem może być zdecydowanie większy, ale ze względów społecznych (mit “mężczyźni nie płaczą”)
nie wszyscy mężczyźni są objęci wsparciem psychologicznym.
Skąd mam wiedzieć, że mój partner może chorować na depresję okołoporodową? Skąd wiedzieć, że mam męską depresję poporodową?
Do najczęstszych objawów depresji poporodowej u mężczyzn można zaliczyć:
- nieadekwatny smutek
- złość, gniew, ciągłe podenerwowanie (bardzo częste w męskiej depresji)
- impulsywność
- cynizm
- poczucie beznadziei
- brak zainteresowania dotychczasowym hobby oraz rzeczami, które sprawiały przyjemność
- wzrost lub spadek wagi ciała
- ciągłe zmęczenie i brak energii
- spadek libido, zaburzenia erekcji
- myśli/plany samobójcze
- problemy z koncentracją i motywacją
- przyspieszone bicie serca
- obawy o funkcjonowanie w pracy/szkole
Czynniki ryzyka męskiej depresji poporodowej
- zmęczenie
- stres finansowy, w domu, w pracy oraz związany z narodzinami dziecka
- niewyspanie
- nowa sytuacja bycia rodzicem
- historia depresji osobista i w rodzinie
- zamartwianie się o bycie dobrym rodzicem
- zmiany w związku, napięcia
- brak wsparcia przyjaciół i rodziny
- złe relacje z teściami
- brak wsparcia ze strony rodziców
- trudności w nawiązywaniu więzi lub przywiązaniu do dziecka
- poczucie zazdrości lub wykluczenia z relacji matki i dziecka
- brak satysfakcji z rodzicielstwa
- przytłoczenie w nowej roli
- bycie częścią niestandardowej rodziny (bycie ojczymem, brak formalizacji związku)
- urodzenie chorego dziecka lub wcześniaka
- zła dieta, nadużywanie alkoholu, palenie papierosów
- zmiany hormonalne, w tym niski poziom testosteronu
- poczucie bycia bezużytecznym, pominiętym
Co zrobić, jeśli zaobserwuję objawy depresji poporodowej u partnera? Co zrobić, jeśli mam objawy męskiej depresji popordowej?
Jeśli zaobserwujesz u swojego partnera niektóre z wymienionych objawów, porozmawiaj z nim.
Zapewnij o swojej miłości i trosce. Bądź uważna również na jego potrzeby, w końcu on tak samo jak
Ty cieszy się i przeżywa pojawienie się Waszego dziecka. Spróbuj przekazać mu, że to nic złego, że się
boi i zaproponuj wizytę u specjalisty. Pamiętaj, że depresja to poważna choroba.
Ważne jest, aby Twój mężczyzna uzyskał wsparcie i pomoc jak najszybciej. Ojcowie również
powinni czuć się swobodnie i móc rozmawiać o swoich uczuciach i obawach z partnerką, bliskimi lub
specjalistą. Terapia indywidualna oraz w niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne są
skutecznymi formami pomocy.
Ważna jest też psychoedukacja obojga rodziców oraz uświadomienie sobie, że związek i całe
dotychczasowe życie zmieni się po przyjściu dziecka na świat. Warto porozmawiać o swoich
oczekiwaniach. Istotne jest również, aby już w trakcie trwania ciąży, ojciec dziecka nie czuł się
pomijamy i niepotrzebny. Dobrym krokiem będzie również rozmowa na temat porodu i, jeśli kobieta
będzie gotowa, możliwościach uczestniczenia w nim.
Warto zrozumieć, że męska depresja okołoporodowa to realne i ważne zjawisko, które może
wpłynąć na dobrostan całej rodziny. Rozpoznanie i odpowiednie leczenie mogą pomóc ojcom przejść
przez ten trudny okres oraz być lepszymi partnerami i rodzicami dla swojego dziecka. Otwarta i
wspierająca komunikacja w rodzinie również jest kluczowa dla rozwiązania problemów związanych
z depresją okołoporodową.
Autor: Paulina Lara, moja praktykantka
Bibliografia
Glinianowicz, M. (2023). Mężczyzna wobec wyzwań ciąży i ojcostwa. W: M. Bąk-Sosnowska, B.
Naworska (red.), Psychologiczne aspekty ciąży i macierzyństwa oraz ojcostwa (s. 48–62). Katowice:
Śląski Uniwersytet Medyczny. DOI:10.47590/sum.9788375094596 (12.09.2023).
The Maternity Mentor (29.09.2020). Postpartum depression in men, signs, symptoms and fast
treatment [WIDEO]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=8b11VyCraAc&t=391s