Chociaż smutek to powszechna emocja, to w pierwszej kolejności nie kojarzy nam się on z wydarzeniem, jakim jest urodzenie dziecka. Na pewno sporą rolę odgrywają tutaj media społecznościowe, w których rola matki przedstawiana jest jako przesycona ciągłą radością i poczuciem szczęścia idylla.
Coraz częściej jednak mówi się o trudnych emocjach, które mogą towarzyszyć kobietom nie tylko w trakcie ciąży, ale również po urodzeniu. To zrozumiałe, że tak wielkie hormonalne tornado sprawia, że smutek poporodowy może przybierać na sile, a ryzyko depresji poporodowej rośnie.
Jeśli jednak ten smutek jest głęboki i trwa powyżej dwóch tygodni, możemy wtedy mówić o depresji poporodowej.
Jeśli zastanawiasz się, czy masz depresję – ten artykuł jest dla Ciebie!
Co to jest depresja poporodowa?
Depresja poporodowa to jedno z częstszych zaburzeń nastroju, na jakie narażona jest świeżo upieczona mama. Poporodowe obniżenie nastroju, problemy ze snem, zaburzenia funkcji poznawczych, poczucie winy, a nawet myśli samobójcze – to tylko kilka objawów, na które skarżą się kobiety cierpiące na nią.
Jakie są objawy depresji poporodowej?
Edynburska Skala Depresji Poporodowej, czyli przesiewowe badanie, które służy do wstępnego wykrycia zachorowania na depresję poporodową, wskazuje, że depresję matki można poznać po objawach jak wcześniej wspomniane przeze mnie poporodowe zaburzenia snu, zaburzenia funkcji poznawczych, poczucie winy, myśli samobójcze.
To jednak niejedyne jej objawy. Kolejne to: emocjonalna huśtawka, rozdrażnienie, w tym częste wybuchy złości, zniecierpliwienie, utrata zainteresowań, energii, agresja, brak energii lub pobudzenie, spadek koncentracji.
Może występować również wycofanie się z życia społecznego, trudności w wypełnianiu codziennych obowiązków domowych oraz w opiece nad dzieckiem, zaniedbywanie higieny i swojego wyglądu.
Depresja poporodowa może również przejawiać się przez zmniejszony lub zwiększony apetyt, zmniejszoną ochotę na seks, lęk (o siebie i swoje samopoczucie, również lęk o dziecko), napady paniki, obsesyjne myśli, powtarzające się rytuały (kompulsje) lub powtarzające się, natrętne myśli.
Kobiety cierpiące na powyższe objawy mogą też doświadczać objawów psychosomatycznych tj. bóle brzucha, głowy, pleców, mięśni, nudności, zaparcia, czy biegunki.
Warto pamiętać jednak, że objawy depresji mogą nieco różnić się u różnych osób. Wcale nie musisz zaobserwować u siebie ich wszystkich, żeby być zagrożoną wystąpienia depresji poporodowej.
Kiedy pojawia się depresja poporodowa?
O depresji, również o depresji poporodowej możemy mówić wtedy, kiedy życie kobiety przepełnione jest wyżej opisanymi objawami, które trwają powyżej dwóch tygodni. Depresja poporodowa najczęściej pojawia się w pierwszym miesiącu po porodzie, jednak może rozpocząć się do 12 miesięcy od urodzenia dziecka.
W niektórych przypadkach depresja może pojawić się jeszcze podczas trwania ciąży i wtedy mówimy o depresji okołoporodowej.
Depresja poporodowa występuje bardzo powszechnie; jest to najczęstsze zaburzenie nastroju, dotyka bowiem od 15 do 22 procent kobiet. Warto pamiętać, że depresja poporodowa może również pojawić się u mężczyzn.
Choruje na nią około 10 procent ojców, a największe ryzyko zachorowania na nią przypada między 3 a 6 miesiącem po narodzinach dziecka.
Najbardziej na zapadalność narażeni są partnerzy już chorujących kobiet.
Depresja poporodowa a Baby Blues – czy smutek poporodowy jest normalny?
Hormonalne tornado, które pojawia się w trakcie ciąży oraz w połogu może skutkować również Baby Bluesem. Tak właśnie nazywany jest również smutek poporodowy.
Jak właściwie rozpoznać, czy to depresja poporodowa, czy Baby Blues – naturalne obniżenie nastroju? Oba obniżenia nastroju mogą być i bardzo często są ze sobą mylone. Przyjrzyjmy się więc wspólnie różnicom między nimi.
Depresja poporodowa określana jest często potocznie jako Baby Blues, ale nie jest to poprawna nazwa. W rzeczywistości to dwa, aczkolwiek bardzo podobne do siebie z pozoru zaburzenia nastroju, których doświadczyć może mama przeżywająca narodziny dziecka.
Syndrom Baby Blues może pojawić się u kobiety w pierwszych dniach po urodzeniu dziecka (pierwsze 2-5 dni). Jest to przejściowy, nietrwały stan, inaczej nazywany smutkiem poporodowym i nie wymaga leczenia.
Kobieta wchodząca w nową rolę matki doświadcza szeregu emocji: od radości po przygnębienie oraz smutek i lęk o to, czy jest w stanie w pełni odpowiedzieć na potrzeby małego człowieka.
Objawy tego stanu są podobne do depresji poporodowej, natomiast nie powinny trwać dłużej niż dziesięć – dwanaście dni. Baby Bluesa doświadcza od 25 do nawet 85 procent kobiet po urodzeniu dziecka.
Czynniki ryzyka depresji poporodowej. Jakie mogą być przyczyny depresji?
Jak przy każdej chorobie czy zaburzeniu istnieją pewne czynniki, które skutkują podwyższeniem ryzyka zapadalności na konkretną jednostkę chorobową. Wystąpienie depresji poporodowej może być spowodowane czynnikami biologicznymi, genetycznymi, psychicznymi, czy społecznymi.
Depresja poporodowa: czynniki biologiczne
Ich występowanie podyktowane jest burzą, a nawet tornadem hormonalnym, którego doświadcza kobieta po porodzie. Gwałtowne zmiany: spadki m.in. progesteronu i estrogenów, oraz zmiany w stężeniu cholesterolu mają wpływ na samopoczucie, oraz zachowanie kobiety podczas połogu.
Nie bez znaczenia może mieć również niedoczynność tarczycy czy inne choroby, których kobieta doświadcza. Nie należy również zapominać o deprywacji snu, która związana jest z częstym wybudzaniem do noworodka, która może również sprzyjać zachorowaniu.
Co może jeszcze powodować depresję poporodową?
Depresja poporodowa: czynniki genetyczne
Depresja poporodowa może mieć swoje źródło również w czynnikach genetycznych. Szacuje się, że możliwość jej odziedziczenia to około 50 procent. Częściej również dotyka kobiet cierpiących na nią lub inne epizody zaburzeń nastroju w przeszłości.
Depresja poporodowa: czynniki psychiczne
Rozwój depresji może być również spowodowany przez psychiczne czynniki ryzyka. Istotną kwestią jest tutaj osobowość matki oraz jej dotychczasowe doświadczenia z ewentualnymi przebytymi wcześniej chorobami i zaburzeniami.
Ryzyko depresji poporodowej wzrasta jeśli kobieta przeszła już w swoim życiu epizod depresji lub wystąpiła u niej po poprzednich porodach depresja poporodowa lub mierzyła/mierzy się z zaburzeniami lękowymi.
Doświadczenia matki z poprzednich porodów również nie są bez znaczenia. Ciężki poród, trudna, zagrożona ciąża, czy złe traktowanie kobiety przez personel medyczny również może wpłynąć na obniżenie nastroju.
Depresja poporodowa: czynniki społeczne
Przyczyny depresji często są natury społecznej: złe relacje z partnerem życiowym lub jego brak, złe relacje z ojcem dziecka, brak lub małe wsparcia najbliższych, stresujące wydarzenia, brak pracy lub perspektyw na zatrudnienie, trudna sytuacja finansowa oraz mieszkaniowa, młody wiek, wielokrotne porody oraz wcześniejsze złe doświadczenia okołoporodowe, w tym poronienie, przedwczesne porody, martwe urodzenia, czy nieplanowana ciąża.
Diagnostyka depresji poporodowej
Jak w takim razie sprawdzić, czy trudności, z którymi się zmagasz to depresja poporodowa? Istnieją narzędzia, dzięki którym samodzielnie, w zaciszu domowym, możesz wstępnie sprawdzić, czy to, czego doświadczasz, to może być depresja poporodowa.
Edynburska Skala Depresji Poporodowej
Pierwszym i bardzo popularnym narzędziem jest wspomniana przeze mnie wcześniej Edynburska Skala Depresji Poporodowej, która pomoże Ci ustalić, czy powinnaś zgłosić się po pomoc do psychologa lub psychiatry. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do swojego stanu, koniecznie udaj się na wizytę do specjalisty, bowiem Edynburska Skala Depresji Poporodowej to tzw. skala przesiewowa i nie daje ona w 100 procentach pewnego wyniku – jedynie określa, jakie jest ryzyko jej wystąpienia.
Składa się ona z 10 pytań, za każde z nich można otrzymać od 0 do 3 punktów, a wynik powyżej 13 (lub równy) uzyskanych punktów powinien być alarmem do profesjonalnej konsultacji.
Test ten możesz zrobić tutaj: https://psychologokoloporodowy.pl/uslugi/depresja-poporodowa-test/
Jeśli wynik testu Cię zaniepokoi, możesz śmiało zgłosić się do mnie. Wsparcie doświadczonego, okołoporodowego psychologa będzie dla Ciebie teraz ważne.
W celu umówienia spotkania napisz maila na adres: maja.rosinska.psycholog@gmail.com
Więcej o współpracy ze mną przeczytasz tutaj: https://psychologokoloporodowy.pl/uslugi/
Leczenie depresji poporodowej. Czy rozwój depresji można zatrzymać?
Zdajemy sobie wszyscy sprawę z tego, że depresja wymaga leczenia. Ale właściwie jak możemy ją leczyć? Jak zadbać o siebie podczas powrotu do zdrowia? Na szczęście na leczenie depresji jest kilka sprawdzonych sposobów.
Psychoterapia interpersonalna
Psychoterapia lub konsultacje psychologiczne to konieczny element bezpiecznego powrotu do stanu sprzed depresji. Specjalista pomoże Ci spojrzeć na siebie łaskawszym okiem, dostrzec różne rozwiązania codziennych problemów oraz uporządkować myśli, a w momencie zmian w zachowaniu będzie w stanie je wychwycić i podpowiedzieć, co z nimi zrobić.
Psychoterapia interpesonalna jest formą terapii, która skupia się na poprawie relacji międzyludzkich. Podczas jej trwania można rozwinąć umiejętność nawiązywania zdrowych relacji międzyludzkich oraz dobrej komunikacji.
Psychoterapia poznawczo-behawioralna
Kolejnym rodzajem terapii może być psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym, której założenie mówi, że myślenie wpływa na zachowanie i emocje.
Może być ona pomocna dla kobiet cierpiących na okołoporodowe zaburzenia nastroju, które często wynikają z braku doświadczenia nad opieką nad noworodkiem oraz z braku wiary we własne siły i zdolności.
Wiele kobiet postrzega siebie jako złe matki, obawiając się, że mogą nie w pełni odpowiedzieć na potrzeby swoich dzieci. Ten rodzaj psychoterapii pomoże uporządkować myśli o sobie jako matce oraz zmienić zachowanie i dostrzegać i akceptować wszystkie pojawiające się emocje.
Wsparcie społeczne dla kobiet jako sposób na leczenie depresji – grupa wsparcia
Grupa wsparcia, czyli cykliczne spotkania kobiet, które znajdują się w podobnej sytuacji, to kolejny skuteczny sposób na wsparcie dla świeżo upieczonej mamy. Kto inny tak dobrze zrozumie rozterki i zmartwienia młodej mamy, jak inna młoda mama?
Najlepiej, gdy spotkania takie odbywają się pod czujnym okiem doświadczonego psychologa okołoporodowego lub terapeuty. Spotkania mogą odbywać się również online, ale rekomenduję jednak – w miarę możliwości – spotkania stacjonarne w Twoim miejscu zamieszkania.
Możliwość wyjścia z domu, chociażby raz w tygodniu i spojrzenia na swoje wyzwania dnia codziennego z dystansu może zadziałać zbawiennie. 🙂
Bezpłatne psychologiczne wsparcie dla kobiet w ciąży i po porodzie
Jeśli zmagasz się z problemami finansowymi, pamiętaj, że masz wiele bezpłatnych możliwości w obszarze wsparcia psychologicznego.
Każda poradnia zdrowia psychicznego ma obowiązek przyjęcia Cię w dniu zgłoszenia chęci odbycia wizyty lub najpóźniej w ciągu 7 dni roboczych od Twojego zgłoszenia.
Jeśli jednak z jakiegoś powodu nie zdecydujesz się skorzystać z tego rozwiązania, masz jeszcze szereg innych możliwości. Są nimi: Poradnie Zdrowia Psychicznego, Ośrodki Interwencji Kryzysowej, fundacje, stowarzyszenia, telefony zaufania.
Jeśli od dłuższego czasu czujesz się źle, nie masz energii i odnajdujesz w swoim zachowaniu objawy, o których pisałam wcześniej, nie czekaj – zgłoś się do specjalisty. Jeśli najpierw potrzebujesz anonimowej rozmowy i wsparcia, zadzwoń na Antydepresyjny Telefon Zaufania – 22 484 88 01.
Pamiętaj, że nieleczona depresja poporodowa może prowadzić do zagrożenia Twojego zdrowia i życia.
Farmakoterapia – czy nasilenie objawów depresji zawsze wiąże się z przyjmowaniem leków?
Nie zawsze leczenie farmakologiczne jest niezbędne, ale pamiętaj, że o tym może zdecydować tylko lekarz psychiatra. Jeśli będzie taka potrzeba, przepisze Ci leki bezpieczne dla Ciebie i karmionego przez Ciebie dziecka i dostosuje ich dawkowanie.
Czasami tak się zdarza, że będziesz potrzebować leków w walce o swoje zdrowie. Pamiętaj, że to normalne, a ich przyjmowanie nie oznacza, że nie nadajesz się na mamę lub jesteś złą matką.
Każdy ma prawo przeżywać kryzysy. Bądź dla siebie dobra.
Wsparcie dla kobiet z depresją poporodową
Depresja poporodowa a znaczenie wsparcia rodziny i partnera
Jak udzielić wsparcia kobiecie doświadczającej depresji poporodowej?
Fakty są jasne – narodziny dziecka to zawsze stresujący moment dla całej rodziny, ale kobiety, które mogą liczyć na wsparcie bliskich osób, znacznie rzadziej zapadają na choroby takie jak depresja poporodowa, a jeśli już chorują – szybciej zdrowieją.
Jak Pomóc kobiecie z depresją poporodową?
Przede wszystkim bądź łagodny i nie oceniaj jej. To nie jest jej wina, że doświadcza trudności. Porozmawiaj z nią, powiedz, że może na Ciebie liczyć. Zapytaj, czego potrzebuje, w czym możesz jej pomóc?
Zapewnij, że możesz jej towarzyszyć podczas wizyty u psychologa. Mów jej, że świetnie sobie radzi jako mama, przypominaj, że każdy ma prawo być zmęczony i przeżywać kryzysy. Nie czyń jej wyrzutów – już wystarczająco w siebie wątpi. Przejmij jej obowiązki domowe, ugotuj obiad.
Zapewnij bezpieczną przestrzeń do zdrowienia.
Jak zapobiegać depresji poporodowej?
Profilaktyka depresji to jeden ze sposobów na to, aby zmniejszyć ryzyko depresji poporodowej. Wsparcie od partnera i najbliższej rodziny, czy przyjaciół jest nieocenione.
Okres poporodowy jest dla kobiety bardzo wymagającym czasem, dlatego mile widziana będzie pomoc w przygotowaniu obiadu, zrobieniu zakupów, w sprzątaniu, czy opiece nad dzieckiem.
Nawet godzina, którą poświęcisz na powyższe czynności, może przynieść kobiecie regenerację, która jest kluczowa do odpowiedniego jej funkcjonowania i zajmowania się dzieckiem.
Jeśli jednak widzisz, że nawet pomimo wsparcia czujesz się bardzo źle lub obserwujesz młodą mamę z Twojego otoczenia, która daje wyraźne sygnały o złym samopoczuciu, nie czekaj – zaproponuj wizytę u specjalisty.
Znane osoby, które doświadczyły depresji poporodowej
Na depresję poporodową choruje wiele kobiet; wiele celebrytek mówi o nich otwarcie i opisuje, z jakimi trudnościami wiązało się urodzenie dziecka.
Anna Wyszkoni. Powszechnie znany przypadek depresji poporodowej
Jedną z bardziej znanych osób, która miała objawy depresji i zdecydowała się opowiedzieć o swojej chorobie jest Anna Wyszkoni – piosenkarka. O swoich przeżyciach rozmawiała m.in. podczas webinaru zorganizowanym przez Fundację Twarze Depresji.
Mówiła o tym jak trudno może być młodej mamie sprostać wszystkich wyzwaniom, szczególnie tym wygórowanym, które stawia sama sobie.
Dzięki temu, że artystka zdecydowała się głośno powiedzieć o tym swoim doświadczeniu, wiele kobiet może poczuć, że nie jest sama i nie ma sytuacji bez wyjścia.
Inne zaburzenia nastroju po porodzie
Oprócz depresji poporodowej kobieta może doświadczyć również innych zaburzeń nastroju. Do najczęstszych z nich należy psychoza i hipomania poporodowa.
Psychoza poporodowa – czy występuje tak często jak depresja poporodowa?
Psychoza poporodowa, nie jest tak częsta jak depresja poporodowa. Występuje u 1-2 na 1000 kobiet. Na jej początek przypada czas między 2 a 4 tygodniem po urodzeniu dziecka, może jednak rozpocząć się bardzo gwałtownie, już w 2 dniu po porodzie.
Objawy psychozy poporodowej to paranoidalne, prześladowcze treści myśli, zaburzenia myślenia, wahania nastroju, zdezorganizowane i/lub niedostosowane zachowanie, niepokój, zaburzenia snu, nieuzasadniona podejrzliwość wobec innych, omamy słuchowe mogące namawiać do zrobienia krzywdy sobie lub dziecku oraz myśli i czyny samobójcze.
Warto wiedzieć, że czynnikami ryzyka wystąpienia psychozy poporodowej są: psychozy poporodowe po poprzednich porodach, choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia, występowanie powyższych chorób w rodzinie oraz niedobór snu i wahania hormonalne po narodzeniu dziecka.
Jeśli w naszym najbliższym otoczeniu, któraś z kobiet otrzymała taką diagnozę, należy zwrócić na nią szczególną uwagę, bowiem aż 70 procent kobiet, u których wykryto psychozę poporodową, popełnia samobójstwo, natomiast 9 procent kobiet krzywdzi swoje dziecko.
Psychoza poporodowa wymaga leczenia farmaceutycznego, często potrzebna jest również hospitalizacja. Świetnym rozwiązaniem jest również psychoterapia.
Hipomania poporodowa. Czy depresja poporodowa może zacząć się od hipomanii?
Hipomania poporodowa to wzmożony nastrój, gonitwa myśli, wielość pomysłów, bezsenność, trudności w koncentracji. Dotyczy kilku-kilkunastu procent kobiet po porodzie, nie trwa długo, ale zdecydowanie przewyższa naturalną, matczyną radość po urodzeniu dziecka.
Hipomania nie wymaga leczenia (ustępuje samoistnie), natomiast istotne jest, żeby obserwować kobietę w fazie jej wzmożonej aktywności, ponieważ bywa tak, że jest ona zapowiedzią wystąpienia depresji poporodowej.
Kobiety, u których obserwuje się obniżenie nastroju po urodzeniu dziecka, mogą doświadczać również stanów lękowych w postaci np. lęku uogólnionego.
Ciągłe zamartwianie się o zdrowie i życie dziecka lub o swoje może mieć swoje źródło w rozwijającym się zespole lęku uogólnionego lub innym zaburzeniu. Warto pamiętać o tym, że depresji, często może taki lęk towarzyszyć i jak najszybciej zgłosić się do specjalisty.
Skala zachorowań na depresję poporodową jest duża, jest to powszechne zaburzenie nastroju, dlatego, proszę, zwracajmy uwagę na młode mamy, szczególnie te, które nie mają zbyt wielu bliskich wokół siebie.
Jeśli podejrzewasz, że masz depresję poporodową, koniecznie skontaktuj się z psychologiem/terapeutą lub lekarzem psychiatrą. Depresja poporodowa wymaga leczenia – zawsze!
Nie czekaj, zatroszcz się o siebie. Jesteś tak samo ważna, jak pozostali członkowie Twojej rodziny.
Jeśli doświadczasz myśli samobójczych – koniecznie skontaktuj się ze specjalistą. Nawet niewinne objawy smutku poporodowego mogą okazać się bardzo poważną chorobą – nieleczona depresja kobiet, w tym nieleczona depresja poporodowa, to niebezpieczeństwo śmierci!
