Ciąża trwa około 40 tygodni i liczona jest w III trymestrach. Większość kobiet będących w ciąży doskonale wie, który tydzień właśnie mija i w którym znajduje się trymestrze. W prasie, mediach i internecie mnóstwo jest informacji o tym, jak przebiega ciąża, jakie zmiany zachodzą w każdym jej tygodniu i trymestrze. Niewiele jednak mówi się o psychologicznych aspektach ciąży. A te są równie ważne jak zmiany fizyczne. Ten artykuł ma za zadanie przybliżyć przebieg ciąży z nieco innego punktu spojrzenia… z punktu zmian psychologicznych w poszczególnych trymestrach.
I trymestr ciąży z perspektywy psychologicznej
Pierwszy etap psychologiczny trwa od momentu odkrycia ciąży do około czwartego jej miesiąca. Jest to etap zaskoczenia, przystosowania do zmian, akceptacji, a czasami także i lęku. Nawet pary długo starające się o dziecko poza radością mogą odczuwać pewien niepokój. Pojawiają się wątpliwości, czy to na pewno odpowiedni moment na dziecko, może pojawić się lęk przed odpowiedzialnością za małą, bezbronną istotę. Dodatkowo kobiety często stresują się tymi uczuciami – boją się czy ich lęk, strach, niepewność mogą zaszkodzić dziecku. Kolejnym trudnym uczuciem pojawiającym się w I trymestrze ciąży jest strach przed możliwością narodzin chorego dziecka, strach o jego zdrowie. Kobieta powinna jednak pamiętać, że wszystkie te uczucia są naturalne. Większość kobiet odczuwa tego typu emocje. Nie należy się za nie winić. Ważna jest akceptacja własnych uczuć, danie sobie przestrzeni na ich odczuwanie. Można podzielić się nimi z partnerem lub inną zaufaną osobą. Jednak, gdy kobieta zaobserwuje, że negatywne uczucia nasilają się, dochodzą do nich problemy ze snem, brak zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami warto skonsultować się z psychologiem.
II trymestr ciąży z perspektywy psychologicznej
Drugi etap psychologiczny zaczyna się wraz z odczuwaniem ruchów dziecka (16- 20 tydzień ciąży). W tym czasie matka zaczyna odkrywać, że dziecko jest odrębną istotą. Zaczyna się etap, w którym rodzice dążą do poznania dziecka. Chcą odkryć, jakie jest. Wyobrażają sobie jego wygląd i zachowanie. Często cechy te tworzą na podstawie własnych doświadczeń z dzieciństwa, swoich wspomnień. Jest to czas często zwany „miesiącem miodowym” ze względu na stabilizację emocjonalną, akceptację ciąży i dziecka, poczuciem większej radości z bycia w ciąży. W tym okresie rodzice przenoszą swoją uwagę na dziecko, nawiązują z nim relację (mówią do brzuszka, głaszczą, masują, śpiewają). Jest to czas względnego spokoju, gdzie obserwuje się obniżenie lęku, co może być spowodowane tym, że obniża się ryzyko utraty ciąży, rodzice widzą dziecko na badaniu USG, słyszą bicie jego serca,
czują i widzą jego ruchy.
III trymestr ciąży z perspektywy psychologicznej
Trzeci etap zwany jest fazą obciążeń. Zaczyna się od około 30 tygodnia ciąży i trwa do jej rozwiązania. Powraca lęk związany głównie z ciężkim zadaniem jakim jest poród. Obawy te dotyczą głównie jego przebiegu, bólu porodowego, postaw personelu medycznego, powikłań. Do tego dochodzi niepewność związana z opieką nad noworodkiem, odpowiedziami na pytanie czy będę wystarczająco dobrym rodzicem, czy sobie poradzę. Kobieta dodatkowo odczuwa fizyczne dolegliwości związane z powiększonym brzuchem, np. bóle kręgosłupa, opuchlizna ciała, męczliwość. Często wraca w tym czasie tzw. huśtawka emocjonalna, zmienność nastrojów, płaczliwość, drażliwość. Charakterystyczny dla tego etapu jest tzw. „syndrom zakładania gniazda”, który polega na podejmowaniu działań przygotowujących na przyjęcie nowego członka rodziny, np. urządzanie pokoju, ale także zacieśnianie więzi rodzinnych. Kobieta pod koniec ciąży pragnie końca swojego stanu, ale nie jest to jednoznaczne z chęcią odbycia porodu. Przed samym porodem ciężarna w okresie tzw. zwiastunów porodu robi się nieobecna, mocno wsłuchana w doznania z głębi ciała.
Podsumowanie
Opisane wyżej etapy ciąży są sprawą indywidualną, a więc mogą różnić się siłą natężenia u różnych kobiet. Każda z nas jest inna i każda na swój sposób przejdzie etapy ciąży. Warto pamiętać jednak, że pojawienie się negatywnych uczuć jest procesem naturalnym, co starałam się pokazać w tym artykule. Jeśli jednak masz jakieś wątpliwości co do swojego stanu emocjonalnego skontaktuj się z psychologiem , który udzieli Ci profesjonalnego wsparcia.
autor: Sabina Kubicka, studentka psychologii, praktykantka
Magister psychologii i doktorantka, specjalizująca się w psychologii okołoporodowej oraz będąca w trakcie kształcenia psychoterapeutycznego. Z pasją wspiera kobiety, mężczyzn i pary na różnych etapach ich drogi do rodzicielstwa, w tym w czasie starań o ciążę, podczas ciąży, w momentach straty, w trakcie porodu, połogu oraz we wczesnym rodzicielstwie.
